Proveniershuis

Proveniershuis gezien vanaf de Proveniersbrug,
foto Bert van der Waarde, 2015

Over het Proveniershuis is al veel geschreven en terecht want het is een bijzonder gebouw. Behalve de rijke geschiedenis van dit huis dat tussen 1756 en 1761 is gebouwd naar een ontwerp van stadsarchitect Arij van Bol'es is het nog steeds een blikvanger als je Schiedam binnen komt rijden via de 's-Gravelandseweg. Het bouwwerk staat direct aan de Schie en is officieel aan het begin van de Overschiesestraat gelegen.

 

Regentenwapens
De door Joseph Bollina rijk versierde voorkant met vier pilasters ligt echter aan het Overschieseplein. De middentravee is in uitbundig stucwerk uitgevoerd in de stijl van Lodewijk XV en bekroond met een zwaar maar fraai opzetstuk waarin de regentenwapens zijn weergegeven. In dit deel bevindt zich ook de toegang tot het vredige langwerpige hof en binnentuin met door lindebomen en ligusterhaag omzoomd grasveld waardoorheen een pad loopt. Het bouwwerk bestaat uit een voorgebouw, twee vleugels waar boven- en benedenwoningen in zijn gevestigd en een groot achterhuis. Het is op precies dezelfde plek gebouwd waar ooit een leprooshuis stond.

Een provenier was doorgaans een ouder iemand die zich inkocht om levenslang van kost en inwoning verzekerd te zijn. Eigenlijk een soort levensverzekering tot de dag van overlijden. In 1834 stierf de laatste provenier en na een leegstand van een aantal jaren werd het Proveniershuis een armenhuis met voornamelijk ouderen. 

Gerestaureerd
Het Proveniershuis is verschillende keren van eigenaar verwisseld en heeft daarom steeds andere bestemmingen gekend. Nadat in 1969 de laatste bejaarde bewoner vertrok hebben er kunstenaars, de Wereld Winkel, de ANVJ, een partycentrum en zelfs het VVV in vertoefd. Als je nu op internet googelt zie je dat kleine woningen zijn omgetoverd tot luxe stadsappartementen in de vrije huursector waar een aardig bedrag voor moet worden neergeteld. Niet bepaald bedoeld voor de oorspronkelijke doelgroep maar meer voor de snelle yup of expat. Daar staat tegenover dat huidige eigenaar Vereniging Hendrick de Keyser zich inzet voor het behoud van architectonische of historische waardevolle gebouwen in Nederland. Het gebouw is dan ook volledig gerestaureerd.

Het oude Proveniershuis is na al die jaren dus verzekerd van een onbezorgd bestaan aan de oever van de Schie en je zou kunnen zeggen dat het daarmee zelf een provenier is geworden. De cirkel is rond.

Bert van der Waarde